Pojawienie się projektu ustawy nowelizującej ustawę o funduszach inwestycyjnych („Projekt”), implementującego do polskiego porządku prawnego dyrektywę 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz dyrektywę 2014/91/UE z dnia 23 lipca 2014 r. zmieniającą dyrektywę 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) w zakresie funkcji depozytariusza, polityki wynagrodzeń oraz sankcji, rozbudziło zainteresowanie podmiotami zbiorowego inwestowania, do których zaliczane są AFI oraz UCITS. Warto zwrócić uwagę, że Projekt nie obejmuje swoim zakresem tzw. EuVECA i EuSEF, regulowanych na poziomie unijnym.
EuVECA jest to określenie, którego mogą używać kwalifikowane fundusze venture capital, spełniające wymogi wskazane w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 345/2013 z dnia 17 kwietnia 2013 roku w sprawie europejskich funduszy venture capital („Rozporządzenie 345/2013”). Z kolei EuSEF odnosi się do kwalifikowanych funduszy na rzecz przedsiębiorczości społecznej, uregulowanych przez rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 346/2013 z dnia 17 kwietnia 2013 roku w sprawie europejskich funduszy na rzecz przedsiębiorczości społecznej („Rozporządzenie 346/2013”). Celem obu rozporządzeń jest ustanowienie jednolitych wymogów jakościowych wśród państw członkowskich dotyczących struktury portfela oraz celów inwestycyjnych poszczególnych przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, dzięki czemu powinien zostać zapewniony podobny poziom ochrony inwestorów we wszystkich państwach unijnych oraz możliwość porównywania ofert inwestycyjnych. Regulacje te umożliwiają również transgraniczne pozyskiwanie środków przez EuVECA i EuSEF.
Rozporządzenie 345/2013 szczegółowo reguluje funkcjonowanie, obowiązki i nadzór nad zarządzającymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, które pozyskują kapitał od wielu inwestorów z myślą o inwestowaniu go zgodnie z określoną polityką inwestycyjną z korzyścią dla tych inwestorów i nie są kwalifikowane jako UCITS, zarządzającymi jednocześnie aktywami o łącznej wartości do 500 mln euro, z siedzibą na terytorium UE, podlegającymi rejestracji w państwie pochodzenia oraz – co jest cechą szczególną – zarządzającymi portfelami kwalifikowanych funduszy venture capital. Portfele EuVECA składają się w co najmniej 70% z instrumentów kapitałowych lub quazi-kapitałowych (będących połączeniem instrumentów kapitałowych i dłużnych, np. obligacje zamienne) wyemitowanych przez małe przedsiębiorstwa w początkowej fazie rozwoju. Rozporządzenie 345/2013 zdefiniowało takie przedsiębiorstwa jako, między innymi, zatrudniające mniej niż 250 osób, o obrotach rocznych nieprzekraczających 50 mln euro lub sumie bilansowej do 43 mln euro, niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym oraz inne niż przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania, instytucja kredytowa, przedsiębiorstwo inwestycyjne. Spełnienie wymogów pozwala zarządzającemu EuVECA na skorzystanie z tzw. paszportu europejskiego, tj. możliwości wprowadzenia do obrotu EuVECA w państwie członkowskim innym niż państwo pochodzenia bez konieczności spełniania dodatkowych wymogów i procedur administracyjnych.
Rozporządzenie 346/2013 przyjmuje założenie, że inwestorzy mają za cel generowanie zysków finansowych, ale także osiąganie celów społecznych. Stąd zakres podmiotowy tego rozporządzenia różni się od Rozporządzenie 345/2013 cechą szczególną, tj. zarządzaniem portfelami kwalifikowanych funduszy na rzecz przedsiębiorczości społecznej – składającymi się w co najmniej 70% z instrumentów kapitałowych lub quazi-kapitałowych, wyemitowanych przez przedsiębiorstwa niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, których celem podstawowym jest osiąganie wymiernych pozytywnych skutków społecznych poprzez (i) świadczenie usług lub dostarczanie towarów na rzecz osób słabszych lub zmarginalizowanych, znajdujących się w niekorzystnej sytuacji lub wykluczonych lub (ii) stosowanie metod produkcji towarów lub świadczenia usług, która odzwierciedla cel o charakterze społecznym lub (iii) udzielanie wsparcia finansowego w/w przedsiębiorstwom. Rozporządzenie 346/2013 nakłada również na zarządzających EuSEF obowiązek pomiaru stopnia osiągnięcia pozytywnego skutku społecznego za pomocą wskaźników mierzących, m.in. zatrudnienie, zdrowie i bezpieczeństwo publiczne, równe traktowanie, integrację społeczną. Spełnienie tych wymogów pozwala zarządzającym EuSEF na skorzystanie z paszportu europejskiego.
dr Szymon Okoń, Senior Associate, Spaczyński, Szczepaniak i Wspólnicy
Kinga Dziennik, Legal Assistant, Spaczyński, Szczepaniak i Wspólnicy
Dr Szymon Okoń, doktor nauk prawnych, doktor nauk ekonomicznych w zakresie finansów. Absolwent prawa na UAM w Poznaniu oraz finansów i rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Związany z Katedrą Inwestycji i Rynków Kapitałowych na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Jego główną specjalnością są transakcje fuzji i przejęć, aspekty prawne i finansowe rynków kapitałowych oraz finanse i bankowość. Studiował na Edinburgh Napier University oraz London School of Economics and Political Science. Jego doświadczenie obejmuje uczestnictwo w licznych projektach transakcyjnych i restrukturyzacyjnych oraz doradztwo korporacyjne. Zdobywał także doświadczenie w obszarze regulacyjnym rynku finansowego. Doradzał przy realizacji obowiązków informacyjnych związanych z obrotem instrumentami finansowymi, w tym przy tworzeniu struktur ukierunkowanych na ich optymalizację.
