Jak już pewnie wiecie, w najbliższy piątek (17 listopada) o 10:00 będę prowadził jeden z paneli podczas Kongresu 590 w Rzeszowie. Panel nosi tytuł „Zagraniczne przejęcia polskich firm – nowa rzeczywistość polskiej gospodarki„. Temat panelu wiąże się ze zmianą kierunku transakcji fuzji i przejęć, która się właśnie dokonuje. Polskie spółki były dotychczas zazwyczaj przedmiotem przejęć dokonywanych przez konkurentów z innych krajów. Jednak ostatnio coraz częściej to polscy przedsiębiorcy ruszają „na łowy” za granicę, w poszukiwaniu konkurentów do przejęcia. Polskie firmy stają się coraz bardziej świadome, że do spektakularnego sukcesu ich biznesów nie wystarczy dominacja na krajowym rynku, ale konieczne jest zdobycie klientów poza Polską. Przejęcie zagranicznego konkurenta jest właśnie jednym ze sposobów wejścia na zagraniczne rynki.
Spodziewam się ciekawej dyskusji, ponieważ Organizatorzy Kongresu 590 zaprosili do panelu grono doświadczone w transakcjach i międzynarodowych M&A. Moimi panelistami będą Pan Piotr Ambrozowicz (Wiceprezes Zarządu, OT Logistics S.A.), Pan Grzegorz Cywiński (Associate Partner w Dziale Usług Doradztwa Transakcyjnego, EY), Pan Mariusz Golec (Prezes Zarządu, Wielton), Pan Wojciech Hann (Członek Zarządu, Bank Gospodarstwa Krajowego), Pan Maks Kraczkowski (Wiceprezes Zarządu, PKO BP).
Jak więc polscy przedsiębiorcy mogą przygotować się do zagranicznych zakupów? I jaki powinien być ich pierwszy krok w drodze na zagraniczne rynki fuzji i przejęć? Na pewno warto jest podpatrywać, jak do przejmowania konkurentów podchodzi się w innych krajach, zwłaszcza tam, gdzie lokalni przedsiębiorcy są najaktywniejsi na globalnym rynku transakcyjnym. Dlatego, przygotowując się do panelu – poprosiłem moich kolegów i koleżanki, prawników transakcyjnych z zagranicznych biur Baker McKenzie, o przesłanie mi propozycji jednego pytania, które chcieliby zadać moim rozmówcom. Pytanie miało wynikać z doświadczeń transgranicznych transakcji, przy których doradzali.
Swoją prośbę skierowałem do koleżanek i kolegów z biur w Tokio, Londynie, Riyadzie, Franfkurcie, Moskwie, Hong Kongu, Dusseldorfie, Pekinie i Nowym Yorku. Poniżej zdradzam Wam pytania, które dostałem. Część z nich zadam w piątek. Was zapraszam do oglądania panelu (będzie livestream na Facebooku Kongresu 590) i przekonania się, które pytania wybiorę. Proponuję Wam też małą zabawę. Spróbujcie odgadnąć, które pytania pochodzą z którego z biur. Pewnie w przypadku niektórych pytań będzie to oczywiste. Z innymi może być nieco trudniej. Ale uwaga – niektórzy przysłali więcej niż jedno pytanie. W przyszłym tygodniu, już po Kongresie 590, zdradzę Wam prawidłowe odpowiedzi.
Istnieje też szansa na to, żebym zadał ze sceny również Wasze pytanie. Napiszcie, o co powinienem zapytać moich rozmówców. Obiecuję, że jeśli zaproponujecie ciekawe pytanie, to je wykorzystam, oczywiście z podaniem autora.
****
I. Jakich konkurentów lepiej jest przejąć – „wisienki” (liderów rynku), czy raczej słabo radzące sobie spółki (bitter lemons)?
II. Czy należy bać się ryzyk politycznych związanych z inwestycjami na zagranicznych rynkach? A jeśli tak, co można zrobić, żeby takie ryzyka mitygować?
III. W jaki sposób należy uwzględniać w swoich planach niewiadomą w postaci przebiegu Brexitu w przypadku przygotowywania się do przejęć (inwestycji) na Wyspach Brytyjskich?
IV. Jakie mogą być wyzwania PRowe związane z zakomunikowaniem klientom i opinii publicznej, w kraju w którym przejęcie zostało dokonane, w przypadku przejęcia spółki z Zachodniej Europy przez spółkę polską?
V. Jak wybierać miedzy wzrostem organicznym a wzrostem sztucznie wspomaganym? Co pozwala ocenić, który z nich jest lepszy w danej sytuacji? Jak decydować o skali i szybkości przejmowania konkurentów? W jakich sytuacjach korzystniej jest przejąć jednego konkurenta i w oparciu o niego zdobywać lokalny rynek, a kiedy lepiej jest przejąć w krótkim czasie wielu konkurentów działających na danym rynku?
VI. Jaka może być przewaga konkurencyjna polskich spółek w rywalizacji na zagranicznych rynkach?
VII. W jaki sposób finansować zagraniczne przejęcia? Skąd wziąć środki na przejęcia (środki własne, rynek kapitałowy, banki)?
VIII. Na co należy zwrócić uwagę, prezentując sprzedającemu (jego doradcom) potwierdzenie o posiadaniu środków koniecznych do sfinalizowania transakcji (proof of funds)?
IX. Jakie branże są najciekawsze dla polskich spółek inwestujących w Niemczech? Gdzie można dostrzec największy potencjał synergii?
X. Jakie są największe wyzwania w integracji organizacji powstałe po przejęciu spółki z Europy Zachodniej przez spółkę polską?
XI. Jak optymalnie transferować zyski z zagranicznych spółek (po ich zakupie) do Polski? Na jakie kwestie proceduralne, podatkowe i praktyczne należy tu zwrócić uwagę?
XII. Arabia Saudyjska stawia zagranicznym inwestorom określone wymagania (nationalization requirement), np. obowiązek zatrudniania i szkolenia jej obywateli. Przy czym, nie zawsze łatwo jest znaleźć tam odpowiednich pracowników. W jaki sposób należy uwzględnić takie wymagania przy ocenie transakcji w Arabii Saudyjskiej i jak dobrze przygotować się do ich wypełnienia?
XIII. Chiński rząd stara się zabezpieczyć podczas rozmów z potencjalnymi zagranicznymi inwestorami interesy swojej gospodarki i lokalnych przedsiębiorców. Dlatego, choć jest otwarty na zagraniczne inwestycje, to nakłada na zagranicznych inwestorów pewne obowiązki. W przypadku niektórych inwestorów, doprowadziło to do niepowodzenia ich inwestycji. Kluczowym czynnikiem sukcesu jest tutaj umiejętność szybkiego dostosowania się do lokalnych wymogów regulacyjnych. Czy Polscy przedsiębiorcy są świadomi tych wyzwań? Czy są na nie przygotowani? Czy dysponują koniecznymi umiejętnościami i zasobami, żeby w krótkim czasie dostosować się i umiejętnie poruszać w lokalnym ekosystemie regulacyjnym? Jak przygotować się do przejęcie lokalnego konkurenta i wejścia na rynek chiński?
XIV. Jakich trudności i wyzwań należy spodziewać się, przeprowadzając inwestycję w Azji (Japonii)? Odległości geograficzne i różnice językowe to oczywista odpowiedź. Ale czego jeszcze należy się spodziewać?
XV. Przejęcie zagranicznego konkurenta to tylko jedna z metod wprowadzenia swojego produktu lub usługi na zagraniczny rynek. Wśród innych można wyróżnić np. działanie przez lokalnego agenta, czy zawiązanie joint venture z kimś, kto na tym rynku już działa. Czy przejęcie jest zawsze najlepszym pomysłem? Czym należy się kierować, podejmując decyzję? Czy przejęcie konkurenta jest najprostszą i najskuteczniejszą metodą?
Radzym Wójcik jest adwokatem w warszawskim biurze międzynarodowej kancelarii Baker McKenzie.
Radzym współtworzył i jest aktywnym członkiem multidyscyplinarnego zespołu warszawskich prawników Baker McKenzie („Innovation Team”), powołanego w celu wspierania zespołów TMT funduszy Private Equity i Venture Capital, jak również klientów zainteresowanych nowymi technologiami, w szczególności z zakresu big data, AI, FinTechu oraz InsurTechu.
Obsługiwał szereg transakcji fuzji i przejęć. Pracował przy transakcjach z udziałem funduszy Venture Capital i Private Equity, jak i inwestorów branżowych (w szczególności przy przejęciach w branży medycznej i w przemyśle ciężkim). Uczestniczył w wielu krajowych i międzynarodowych projektach. Z sukcesem wspiera klientów po obu stronach stołu negocjacyjnego, na wszystkich etapach transakcji M&A. Doradza także polskim przedsiębiorcom w związku z międzynarodową ekspansją ich biznesów i pozyskiwaniem inwestorów za granicą.
Obecnie, doradza również Ministrowi Rozwoju w pracach nad wprowadzeniem do polskiego kodeksu spółek handlowych nowej spółki kapitałowej, Prostej Spółki Akcyjnej. We wrześniu 2016 został powołany przez Ministra Rozwoju w skład Zespołu do opracowania rekomendacji w zakresie projektu przepisów regulujących prostą spółkę akcyjną. Ma ona być wehikułem dedykowanym startupom, Venture Capital i branży innowacyjnej.
W 2015 roku został uznany za jednego z 30 wyróżniających się prawników, którzy nie ukończyli 35 lat w rankingu „Rising Stars – Prawnicy. Liderzy Jutra” organizowanym przez Dziennik Gazetę Prawną i wydawnictwo Wolters Kluwer.
